Vergi Ceza İhbarnamesi Nedir?

Vergi Ceza İhbarnamesi Nedir?

İzmir, 15.04.2020          

Vergi tarhiyatı yapmaya yetkili idareler (vergi daireleri, belediye) tarafından mükellef ve vergi sorumlularına kesilen vergi aslı ve cezaları ihbarname ile tebliğ olunur.

İhbarname en basit ifadesiyle, vergi cezası kesilen kişiye yapılan detaylı bildirimdir. Bu bildirimde, vergi cezası kesilen kişi, verginin türü, verginin aslı ve cezası olan miktarı, hukuki dayanağı olan vergi inceleme raporu ya da takdir komisyon bilgileri, dava açma yeri yer alır.

Vergi ve ceza ihbarnameleri ekinde, bunların dayanakları olan takdir komisyon kararı, vergi inceleme raporu, yoklama fişi gibi belgeler eklenmelidir.

(5) yıl içerisinde tarh ve tebliğ edilmeyen vergi ve cezalar tarh zamanaşımına uğrar. (213 sayılı VUK madde 114)

Vergi/Ceza İhbarnamesine Karşı Mükellef Hangi Yollara Başvurulabilir?

Vergi ihbarnamesine muhatap olan kişi idari ya da adli yollara başvurabilir.

İdari Başvuru Yolları:

-           Vergi işleminde bir hata olduğu düşünülüyorsa vergi hatasının düzeltilmesi için başvuruda bulunulabilir. Bu hata halleri; ihbarname kesilen kişide hata, mükellefiyette hata, vergi konusunda hata, vergi değerinde veya miktarında hata, mükerrer vergilendirme olarak ifade edilebilir.

-           Mükellefler Vergi/Ceza İhbarnamesinin tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde uzlaşma komisyonuna başvurarak vergi için uzlaşma talebinde bulunabilirler.

Uzlaşma, vergi ve vergi ziyaı cezasının tutarı konusunda pazarlık edilmesi suretiyle indirim sağlanması anlamına gelmektedir.

Tarhiyat öncesi uzlaşmanın temin edilememiş veya uzlaşma müzakeresinde uzlaşmaya varılamamış olması halinde, mükellef­ tarhiyat sonrası uzlaşma talebinde bulunamaz.  (213 sayılı V.U.K. Ek Madde 11)

Uzlaşma sonucunda, uzlaşmanın sağlanamaması halinde, 15 gün içerisinde vergi yargısına başvurularak vergi davası açılması mümkündür.

Vergi Usul Kanunu 359. madde uyarınca düzenlenen vergi kaçakçılığı suçu kapsamında olan vergi aslı ve vergi ziyaı cezaları için uzlaşmaya gidilemez.

Uzlaşma sağlanması halinde, uzlaşma konusunda hiçbir mercie şikâyet edilemez, vergi davası açılamaz. (Vergi hataları hariç) Uzlaşma komisyon kararı kesindir.

Uzlaşmaya varılması halinde üzerinde uzlaşılan vergi ve cezaların (30) gün içerisinde ödenmesi gerekir. Bu yükümlülük yerine getirilmediği takdirde uzlaşma komisyon kararı bozulmaz. Ancak vadeden sonra gecikme zammı işler.

-           Vergi aslı ve cezası için dava açma yoluna gidilmeyecekse, Vergi Usul Kanunu’nun 376. maddesi uyarınca, verginin ve cezanın ödeneceği belirten bir dilekçe verilerek vergi ziyaı cezası hakkında, yarı oranında indirim istenebilir. Ancak indirimden yararlanabilmek için, vergi aslı ile indirimden sonraki cezanın 30 (otuz) gün içerisinde ödenmesi gerekir.

Adli Başvuru Yolu: 

Kendisine vergi/ceza ihbarnamesi tebliğ edilen kişi, yukarıdaki idari çözüm yollarına başvurmak yerine konuyu yargıya da taşıyabilir.  Vergi aslı ve cezasının tamamının veya bir kısmının iptali talebiyle dava açılabilir.

Vergi/ceza ihbarnamelerine karşı dava açma süresi, ihbarnamenin tebliğinden itibaren 30 (otuz) gündür. Sürenin hesabında, tatil günleri sürelere dahil edilir. Ancak, sürenin son günü tatil gününe rastlarsa süre, tatil gününü izleyen çalışma gününün bitimine kadar uzar. Bu sürenin çalışmaya ara verme günlerinde (1 Ağustos - 4 Eylül) bitmesi halinde ara verme süresinin sona erdiği günü izleyen 5 Eylül’den başlamak üzere 7 gün uzamış sayılır. (2577 sayılı IYUK Madde 7, 8, 61)

Dava Dilekçesi

Vergi mahkemesinde dava, mahkeme başkanlığına hitaben yazılmış imzalı dilekçe ile açılır. Dava konusu kararın ve bel­gelerin asılları veya örnekleri bu dilekçelere eklenir. Dilekçeler ile bunlara ekli evrakın örnekleri karşı taraf sayısından bir fazla olur. Dava dilekçesinin İdari Yargılama Usulü Kanunu 3. maddesinde yer alan şartları taşıması gerekmektedir.

Dava dilekçesi karşı taraf sayısından bir fazla olarak hazırlanarak ihbarnameyi düzenleyen idarenin bulunduğu yerde, eğer o ilde Vergi Mahkemesi yoksa bağlı olduğu İl Vergi Mahkemesinde açılır. Vergi mahkemesi bulunmayan yerlerde, dava dilekçeleri asliye hukuk mahkemesine veya yabancı ülkelerde Türk Kon­solosluklarına verilebilir. (2577 sayılı İYUK Madde 3, 4)

Dava dilekçesinde;

-           Tarafların ve varsa vekillerinin veya temsilcilerinin ad ve soyadları veya unvanları ve adresleri ile gerçek kişilere ait Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası,

-           Davanın konusu ve sebepleri ile dayanılan deliller,

-           Davaya konu olan idari işlemin yazılı bildirim tarihi,

-           Uyuşmazlık konusu miktar,

-           Vergi davalarında davanın ilgili bulunduğu verginin veya vergi cezasının nevi ve yılı, tebliğ edilen ihbarnamenin tarihi ve numarası ve varsa mükellef hesap numarası,

-           Vergi/ceza ihbarnamesi numarası ve ihbarnamenin iptali talebi yer almalıdır.

Eğer dava dilekçesi bu şartları taşımaz ise; mahkeme tarafından dilekçenin kanunda belirtilen şartlara uygun hale getirilmesi için davacıya 30 günlük süre verilir. Eksiklik ya da hatanın yasal süresi içinde giderilmemesi halinde mahkeme tarafından davanın reddine karar verilir.  

Mahkemenin yapacağı ilk inceleme sonucunda herhangi bir eksiklik olmadığı tespit edilirse, dava dilekçesi, davalı idarenin (vergi dairesinin) savunmasının alınması için gönderilir. Davalı idare, dava konusu vergi/ceza ihbarnamesine konu işlemin hukuka uygun olduğunu belirtir savunma dilekçesi ile işleme dayanak belgelerini mahkemeye sunar. Mahkeme tarafından bu savunma dilekçesi davacıya gönderilir. Davacı bu dilekçeye cevap verebileceği gibi herhangi bir dilekçe göndermeyerek dava dosyası tekemmül de ettirilebilir. Savunmaya cevap verme durumu oluştuğu takdirde ise, davacının savunmaya cevabı idareye gönderilir. İdarenin cevaba cevap dilekçesi vermesi durumunda ise dava dosyası tekemmül etmiş olur.

Dava dosyasının tekemmül etmesi ile birlikte artık dava hakkında karar verilme aşamasına geçilir.  

İhbarnamelerde Yürütmenin Durdurulması

İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 27. maddesi uyarınca, “Vergi Mahkemelerinde, vergi uyuşmazlıklarından doğan davaların açılması, tarh edilen vergi, resim ve harçlar ile benzeri mali yükümlerin ve bunların zam ve cezalarının dava konusu edilen bölümünün tahsil işlemlerini durdurur.”  ifadesi ile davanın açılması ile birlikte vergi/ceza ihbarnamesinin tahsilinin duracağı düzenlenmiştir. Yani, vergi/ceza ihbarnamelerine karşı dava açılmasıyla  birlikte ihbarnamenin yürütmesi durmaktadır.

Dolayısıyla, davanın açılmasıyla birlikte tahsili duran ihbarnameden kaynaklı olarak mükellef aleyhine haciz veya devamı işlemleri yapılamaz.

Vergi Mahkemelerinde Duruşma 

Değeri 25.000 TL’yi aşan vergi davalarında, taraflardan birinin isteği üzerine duruşma yapılır. Temyiz ve istinaflarda duruşma yapılması tarafların istemine ve Danıştay veya ilgili Bölge İdare Mahkemesi kararına bağlıdır. Duruşma talebi, dava dilekçesiyle cevap ve savunmalarda yapılabilir. Duruşma yapıldıktan sonra en geç 15 gün içinde karar verilir.

İstinaf Kanun Yoluna Başvuru

İdare ve vergi mahkemelerinin kararlarına karşı, başka kanunlarda farklı bir kanun yolu öngörülmüş olsa dahi, mahkemenin bulunduğu yargı çevresindeki bölge idare mahkemesine, kararın tebliğinden itibaren 30 gün içinde istinaf yoluna başvurulabilir.

Ancak,

-           Konusu 5 bin Türk lirasını geçmeyen vergi davaları,

-           Tam yargı davaları,

-           İdari işlemlere karşı açılan iptal davaları,

hakkında idare ve vergi mahkemelerince verilen kararlar kesin olup, bunlara karşı istinaf yoluna başvurulamaz.

Bölge idare mahkemesi, yaptığı inceleme sonunda ilk derece mahkemesi kararını hukuka uygun bulursa istinaf başvurusunun reddine karar verir. Karardaki maddi yanlışlıkların düzeltilmesi mümkün ise gerekli düzeltmeyi yaparak aynı kararı verir.

Bölge idare mahkemesi, ilk derece mahkemesi kararını hukuka uygun bulmadığı takdirde istinaf başvurusunun kabulü ile ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına karar verir. Bu hâlde bölge idare mahkemesi işin esası hakkında yeniden bir karar verir.

Bölge idare mahkemelerinin temyize açık olmayan kararları kesindir.

 

Saygılarımızla,

Av. Demet Cengiz Uslu