Anonim Şirketlerde Genel Kurul Kararlarının İptali
İzmir, 16.05.2020
Genel kurul kararının iptali davası azınlığın ve münferit pay sahiplerinin, çoğunluk tarafından ihlal edilmesi halinde başvurulabilecek en etkili yollardan bir tanesidir. Dava sonucunda alınacak iptal kararı ile ortaklar tek başına çoğunluğa karşı koyabilme hakkına sahip olmaktadır. Bu nedenle anonim şirketlerde iptal davası, azınlık tarafından sıklıkla başvurulan bir yol olmakla birlikte bu dava yönetim kurulu ve koşulların varlığı halinde her bir yönetim kurulu üyesi tarafından da açılabilmektedir.
Bu yazımızda iptal davasının şartları ve usuli kuralları incelenmiştir.
Genel Kurul Kararı İptal Davası Şartları
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun (“TTK”) 445. Maddesinde, kanun veya esas sözleşme hükümlerine ve özellikle dürüstlük kuralına aykırı olan genel kurul kararları aleyhine iptal davası açılabileceği belirtilmektedir.
İptal davası açma hakkı, emredici düzenlemedir. Bu nedenle, esas sözleşme ile veya şirket içi düzenlemeler ile dava açma hakkının sınırlandırılması veya engellenmesi mümkün değildir. Ayrıca genel kurul kararlarının iptalinin talep edilmesi, sermaye borcunun ödenmesi şartına da bağlanamaz.
Genel Kurul Kararı İptal Davası Açabilecek Kişiler
TTK’nun 446. maddesi uyarınca; kanunda öngörülen koşulların gerçekleşmesi halinde pay sahipleri, yönetim kurulu ve her bir yönetim kurulu üyesi tarafından genel kurul kararının iptali davası açılabilir:
Pay Sahipleri
TTK’nun 446. Maddesi uyarınca, pay sahiplerinin genel kurul kararlarına karşı iptal davası açabilmeleri için bazı koşulların gerçekleşmiş olması gerekmektedir. Buna göre,
a) Toplantıda hazır bulunup da karara olumsuz oy veren ve bu muhalefetini tutanağa geçirten,
b) Toplantıda hazır bulunsun veya bulunmasın, olumsuz oy kullanmış olsun ya da olmasın;
I. Çağrının usulüne göre yapılmadığını,
II. Gündemin gereği gibi ilan edilmediğini,
III. Genel kurula katılma yetkisi bulunmayan kişilerin veya temsilcilerinin toplantıya katılıp oy kullandıklarını,
IV. Genel kurula katılmasına ve oy kullanmasına haksız olarak izin verilmediğini, ileri süren pay sahipleri, genel kurul kararlarının iptali davası açabilir.
Bu aykırılıkların varlığının ispatlamasına ek olarak ilgili aykırılığın iptali istenen kararın alınmasını etkilediğinin de ispat edilmesi gerekmektedir.
Anonim Şirket Genel Kurul Kurul Toplantısına Katılmayan veya Katıldığı Halde Muhalefet Şerhini Tutanağa Geçmeyen Ortağın Başvuracağı Yöntem
İptal davası açabilecek kişiler arasında sayılmasına rağmen toplantıda hazır bulunmayan veya hazır bulunduğu halde karara olumsuz oy vererek bu muhalefetini tutanağa geçirtmeyen, ortak, Yönetim Kurulu veya Yönetim Kurulu üyeleri istisnai olarak Borçlar Kanunu’nun 27. maddesi uyarınca Genel Kurul Kararlarının kesin hükümsüzlük nedeniyle batıl olduğunun tespitini şirket merkezinin bulunduğu yerdeki asliye ticaret mahkemesinde açacakları bir tespit davasıyla isteme imkanına sahiptir.
Genel Kurul kararları aleyhinde ilgili kişilerin, kararların “yokluğunun tespiti”, “mutlak butlan ile batıl olduğunun tespiti” ve “iptal” talepli davalar açılabileceği, yok hükmünde ve batıl olan kararlarla ilgili olarak Kanunun iptal davası için aradığı koşulların aranmayacağı hususunda doktrin ve içtihat birliği bulunmaktadır.
Bununla birlikte toplantıya katılarak olumlu oy kullanan kişilerin iptal talebinde bulunması daha ağır koşullara ve özellikle iyi niyet kurallarına tabiidir.
Yönetim Kurulu
Yönetim kurulu herhangi bir kayıtla bağlı kalmaksızın genel kurul kararlarının iptalini talep edebilir. Ancak yönetim kurulu birden fazla üyeden oluşuyorsa organ olarak iptal davası açılabilmesi için yönetim kurulu kararı alınmalıdır.
Yönetim Kurulu Üyeleri
Anonim şirkette birden fazla yönetim kurulu üyesi bulunuyor ve genel kurul kararının yerine getirilmesi, herhangi bir üyenin sorumluluğunu doğuracaksa bu yönetim kurulu üyesi de tek başına genel kurul kararına karşı iptal davasını açabilir.
Genel Kurul Karar İptal Davasında Süre
İptal davasının, iptal edilmesi talep edilen genel kurul kararının alınmasından itibaren üç aylık hak düşürücü süre içerisinde açılması gerekir.
Yetkili ve Görevli Mahkeme
Dava, şirket merkezinin bulunduğu yerdeki asliye ticaret mahkemesi nezdinde açılır.
Yetki kuralı, kamu düzenine ilişkindir ve mahkeme tarafından re’sen dikkate alınır.
Genel Kurul Davalarında Usuli Kurallar:
Yönetim kurulunun, iptal davası açıldığını ve davanın duruşma gününü usulüne uygun olarak ilan etme ve varsa şirketin internet sitesine koyma yükümlülüğü bulunmaktadır.
Genel kurul kararları, iptal edilinceye kadar geçerliliğini korur. Mahkeme tarafından yönetim kurulunun görüşü de alınarak iptal konusu kararın yürütülmesinin geri bırakılmasına karar verilebilir.
Genel kurul kararlarına karşı iptal davası açılması halinde şirket, bu davanın açılması nedeni ile uğrayabileceği muhtemel zararlara karşı davacının teminat göstermesini talep edebilir. Mahkeme teminat yatırılıp yatırılmayacağı ve teminatın nitelik ve miktarı konusunda takdir yetkisine sahiptir. Ancak teminatın nitelik ve miktarının tayininde davacının dava hakkını kullanmasına ve dolayısıyla yargı denetiminin gerçekleşmesine engel olmayacak bir biçimde takdir hakkının kullanılması gerekmektedir.
Genel Kurul Kararının İptalinin Hüküm ve Sonuçları
Genel kurul kararının iptaline ilişkin mahkeme kararı kesinleştikten sonra tüm pay sahipleri bakımından hüküm ifade eder. İptal kararının kesinleşmesiyle birlikte dava konusu genel kurul kararı, geçmişe etkili olarak alınma tarihinden itibaren ortadan kalkar.
Kötüniyetle İptal Davası Açılması
Genel kurul kararlarına karşı kötü niyetli iptal davası açılması halinde davacı, bu nedenle ortaklığın uğrayacağı zararlardan sorumlu olur. Bu düzenleme ile iptal davası açma hakkının kötüye kullanılmasının engellenmesi amaçlanmıştır.
Saygılarımızla,
Av. Demet Cengiz Uslu